Biegunka przewlekła, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci, stanowi istotny problem kliniczny. Artykuł w sposób zwięzły i przejrzysty przedstawia najważniejsze czynniki etiologiczne i mechanizmy biegunki przewlekłej u dzieci, z uwzględnieniem podziałów wiekowych, oraz omawia podstawowe aspekty postępowania różnicującego. Co to jest biegunka u dzieci? 1. Krótkotrwała biegunka (ostra) 2. Długotrwała (przewlekła) biegunka; Jak często występuje ten stan u dzieci? Oznaki i objawy biegunki u dzieci; Przyczyny biegunki u dzieci; 1. Zmiana diety; 2. Infekcje przewodu pokarmowego; Infekcja wirusowa; Bakteria; Pasożyt; 3. Inne przyczyny; Czynniki ryzyka biegunki So, 11-08-2012 Forum: Homeopatia - biegunka u dziecka 4 dzień bez zmian Re: Biegunka u małych dzieci Właśnie wróciliśmy z Egiptu z trójką dzieci w wieku: 20 miesięcy, 5 lat , 8 lat . od 5 lat mam przewlekła biegunkę, Objawy:-biegunka 2 do 4 razy-uczucie zatrucia organizmu-afty i atopowe zapalenie skóry-krew i ogólny stan zdrowia PERFEKCYJNY, nie choruję zdrowo się odżywiam, również od wielu lat nie brałem żadnych antybiotyków-żołądek nie boli-jedzenie przelatuje Lek. Paweł Baljon. 77 poziom zaufania. Witam serdecznie. Jeżeli problem nadal trwa konieczna jest ponowna hospitalizacja lub chociaż badanie kału w kierunku pasożytów/posiew kału. Stan taki, utrzymujący się dłużej jest bardzo niebezpieczny. Proszę pamiętać o odpowiednim nawadnianiu oraz suplementacji probiotyków poprawiających Biegunka przewlekła Jaka jest aktualna definicja „biegunki przewlekłej” i jakie są jej najczęstsze przyczyny u dzieci? Czy u dziecka z przewlekłą biegunką można zastosować leczenie dietetyczne (empirycznie), czy najpierw należy przeprowadzić diagnostykę? Biegunka może prowadzić to groźnych powikłań, dlatego niezależnie od wieku dziecka lepiej nie czekać zbyt długo z wizytą u lekarza pierwszego kontaktu. Powinny do tego skłonić takie sytuacje jak: rzadkie oddawanie moczu; płacz bez łez; suchość skóry; suchość błon śluzowych; gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza; zapadnięte Przewlekła biegunka u dzieci może być również spowodowana schorzeniami podstawowymi, takimi jak nietolerancja laktozy lub alergia na mleko. U dzieci z nietolerancją laktozy jelito cienkie nie wytwarza wystarczającej ilości enzymu potrzebnej do prawidłowego trawienia mleka. Śr, 30-11-2011 Forum: Zdrowie małego dziecka - biegunka+wymioty+wysypka u 4 latki ponad tydz. wirus żołądkowo-jelitowy a wysypka Mój dwuletni synek od soboty przechodzi rotawirus lub podobną chorobę (wymioty, gorączka, biegunka ). 2/2.2 Nieswoista biegunka dziecięca (tzw. biegunka pędraków) u dzieci do 3. roku życia 2/2.3 Zaparcie u małych dzieci i młodzieży 2/2.4 Refluks żołądkowo-przełykowy (GER – gastroesophageal reflux) i choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease) Uij1. Choć biegunka u dziecka to jedna z częstych przypadłości, nie wolno jej lekceważyć. Aby właściwie reagować i działać, warto wiedzieć, kiedy właściwie mówimy o biegunce u dziecka Biegunka u dziecka - kiedy można o niej mówić? O biegunce u dziecka mówimy wtedy, gdy maluch kilka razy w ciągu dnia oddaje wodnisty stolec o kwaśnym zapachu. W kale można znaleźć niestrawiony pokarm, a także śluz i krew. Biegunce często towarzyszą: bóle brzucha, gorączka, brak apetytu, złe samopoczucie. Biegunka u dziecka może mieć postać: ostrą - wówczas trwa do 14 dni (biegunka ostra), przewlekłą - trwa ponad 14 dni (biegunka przewlekła). Biegunka - jak rozpoznać problem i jak pomóc dziecku? Biegunka u dziecka - przyczyny Biegunka u dziecka może mieć wiele przyczyn. I tak przyczyną biegunki ostrej u dziecka może być: infekcja wirusowa, którą najczęściej wywołują rotawirusy. Biegunce mogą towarzyszyć: kaszel, katar, wymioty, a stolce są bardzo wodniste i trudne do zahamowania infekcja bakteryjna, wywołana przez: pałeczki Salmonelli, Shigelli, czy Campylobacter. Biegunce często towarzyszy gorączka zatrucie pokarmowe, które może pojawić się po zjedzeniu nieświeżego, skażonego jedzenia czy użyciu źle umytej butelki. Biegunki wywołują bakterie lub toksyny bakteryjne, a wodnistym stolcom towarzyszą wymioty alergia pokarmowa. Biegunka pojawia się, gdy dziecko zje coś, co je uczula. Towarzyszy jej spadek apetytu i zmiany skórne: zaczerwienienie, świąd czy wysypka infekcje dróg oddechowych - zdarza się, że biegunka pojawia się przy zapaleniu płuc czy anginie antybiotykoterapia - ponieważ antybiotyki niszczą także dobre bakterie, może dojść do zaburzenia równowagi flory bakteryjnej jelit, czego objawem może być biegunka zapalenie wyrostka robaczkowego - biegunce towarzyszy ból brzucha w okolicy pępka, który nasila się i promieniuje do prawej pachwiny Przyczyną biegunki przewlekłej u dziecka może być: obecność pasożytów (lamblie, glista, tasiemiec), zapalenie jelita cienkiego (nadwrażliwości na składniki pokarmowe), celiakia, zespół jelita drażliwego, mukowiscydoza, nieswoiste zapaleń jelit, nadmierne spożycie soków owocowych i warzyw (biegunka pędraków). Biegunka u dziecka - leczenie Biegunkę leczy się różnymi sposobami, w zależności od przyczyny oraz towarzyszących jej objawów. Inaczej postępuje się w przypadku biegunki o podłożu wirusowym, a inaczej, gdy winę za nią ponosi alergia. Leczenie biegunki zależy także od wieku dziecka i ogólnego stanu dziecka. Gdy dziecko zmaga się z biegunką, warto podawać mu probiotyki, które zawierają bakterie kwasu mlekowego, pomagające przywrócić naturalną florę bakteryjną jelit, a i usunąć drobnoustroje chorobotwórcze. Dzieciom nie podaje się (chyba, że lekarz zdecyduje inaczej) leków hamujących biegunkę (węgla lekarskiego i innych preparatów przeciwbiegunkowych), ponieważ uniemożliwia to wydalenie toksyn. Leczenie biegunki powinno polegać na uzupełnianiu utraconych płynów. Dlatego zawsze należy dbać o to, by dziecko piło ich odpowiednią ilość: po trochu, małymi porcjami. W przeciwnym wypadku może dojść do odwodnienia, które jest niebezpieczne. Im dziecko jest młodsze, tym większe ryzyko odwodnienia. Ważne, by dziecko nie piło soków, a wodę niegazowaną lub napary (mięta, koper, rumianek, suszone jagody). Ponieważ biegunce towarzyszy brak apetytu, ale wiadomo, że jedzenie przyspiesza regenerację przewodu pokarmowego, dziecku warto gotować marchwiankę (zupa z rozgotowanej marchewki), kisiel czy kleik ryżowy. Po konsultacji z lekarzem można również podawać płyny nawadniające dostępne w aptece. Biegunka - kiedy do lekarza? Są sytuacje, które wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej, ponieważ biegunka, zwłaszcza u małego dziecka, może być bardzo niebezpieczna. Z maluchem mającym biegunkę należy jechać do szpitala lub wezwać lekarza, gdy: dziecko bardzo źle się czuje, jego stan się pogarsza, jest osłabione i apatyczne, pojawiają się wymioty, maluch nie oddaje moczu, płacze bez łez, ma suche usta, a u niemowląt zapada się ciemiączko - to objawy odwodnienia, biegunka występuje u niemowląt i małych dzieci. To także może cię zainteresować: Biegunka i ból brzucha w ciąży - porady Kolka pępkowa u dzieci. Jakie są przyczyny powstania i objawy kolki pępkowej? Choroba Leśniowskiego-Crohna u dzieci Sorry, you need to enable JavaScript to visit this website. Biegunka jest jedną z najczęstszych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, jaka występuje wśród dzieci. Najczęściej trwa ona kilka dni, po czym ustępuje. Dowiedz się, jak w tym czasie wspomóc organizm swojego dziecka. Biegunkę u dzieci może wywołać wiele czynników (więcej na temat rodzajów i przyczyn biegunki możesz przeczytać tutaj). Najczęściej ma ona postać ostrą, krótkotrwałą, która ustępuje po 3-5 dniach bez stosowania specyficznego leczenia. W czasie jej trwania ogromnie istotne jest uzupełnianie płynów i podawanie dziecku delikatnych posiłków. W pierwszej kolejności należy jednak skupić się na odpowiednim nawodnieniu. Podawanie płynów w trakcie biegunki jest kluczowe! Wszystko dlatego, że w trakcie trwania biegunki stan zdrowia dziecka może pogarszać się bardzo szybko. Jeśli pojawią się objawy lekkiego lub umiarkowanego odwodnienia, takie jak: wysuszone śluzówki, wzmożone pragnienie, słabość, senność, mała ilość moczu o ciemnej barwie, wiotkość czy zmniejszona ilość łez, przez około 4 godziny regularnie podawaj dziecku płyny. Zalecana ilość to min. 75 ml na każdy kilogram masy ciała i dodatkowo 5-10 ml po każdych wymiotach i stolcu biegunkowym. Do picia możesz podać herbatę i wodę. W czasie nawadniania nie podawaj soków owocowych, warzywnych, mleka i słodkich napojów, ponieważ ich tolerancja może być znacznie pogorszona. W celu uzupełnienia niedoboru płynów i składników mineralnych szczególnie polecane są jednak doustne płyny nawadniające (DPN), które bez recepty kupisz w aptece. W swoim składzie zawierają glukozę, ale także ważne dla prawidłowego funkcjonowania elektrolity, sód, potas. Pamiętaj, że towarzyszące biegunce wymioty nie stanowią przeciwskazania do podawania dziecku płynów. W takim przypadku podawaj dziecku małe porcje (5 ml), ale za to, co kilka minut. Kiedy u Twojego dziecka ustąpią objawy odwodnienia, możesz wprowadzić pierwsze posiłki kontynuując dalsze podawanie DPN w ilości 5-10 ml na każdy kilogram masy ciała. Jeśli nie udaje Ci się podać dziecku płynów, a jego stan nie poprawia się, skontaktuj się niezwłocznie z lekarzem. Biegunka u dziecka – dieta Poglądy na temat żywienia w czasie biegunki przeżywały wiele ewolucji. W ostatnich latach stwierdzono, że odpowiednia dieta przy biegunce może przyczyniać się do zapobiegania niedoborom, skracać czas choroby i sprzyjać regeneracji jelit. Jak zatem powinna wyglądać dieta na biegunkę dla dzieci? Obok regularnego nawadniania, stosuj u swojego dziecka dietę łatwo strawną, czyli eliminującą z jadłospisu produkty: wzdymające (nasiona roślin strączkowych, cebulę, por, kapustę, brokuł, kalafior, brukselkę); tłuste (dania smażone, tłuste mięsa, tłuste sery, lody, kremy, tłuste mięsne sosy i majonez); zawierające duże ilości błonnika (grube kasze, ciemne pieczywo, otręby, płatki pełnoziarniste, a także owoce i warzywa ze skórkami i pestkami). Ponadto, w potrawach na biegunkę u dzieci unikaj dużej zawartości cukru, ponieważ może to nasilać objawy. Posiłki podawaj w małych porcjach, ale częściej. Na początku najlepiej sprawdzą się dania na bazie kleiku ryżowego czy drobnej kaszy, a także sucharki, białe pieczywo i biszkopty. Pierwsze większe posiłki powinny zawierać, obok delikatnych produktów zbożowych, także: gotowane, delikatne warzywa (np. ziemniaki, marchew, buraki, dynia); dojrzałe i gotowane owoce (np. gotowane przetarte jabłka, banan, jagody); chude gotowane mięso i ryby; gotowane jaja; niewielkie ilości masła, oleju rzepakowego i oliwy (na surowo, nie smażone); produkty mleczne. Te ostatnie mogą Cię dziwić, ale aktualne zalecenia nie rekomendują stosowania rutynowo diety na biegunkę dla dzieci pozbawionej laktozy (cukru naturalnie zawartego w mleku). Mimo wszystko możesz w pierwszej kolejności włączyć produkty mleczne bezlaktozowe zwłaszcza, jeśli obawiasz się, że biegunka może się przedłużać. Co zrobić, jeśli biegunka nie mija? W tej sytuacji skontaktuj się z pediatrą, który oceni stan zdrowia dziecka i w razie potrzeby zleci odpowiednie badania w celu poznania jej przyczyny. Dla biegunki przewlekłej (trwającej ponad 4 tygodnie) ze względu na jej bardzo różne pochodzenie, niemożliwe jest podanie jednego uniwersalnego sposobu żywienia. Ogólne zalecenia dotyczące wsparcia żywieniowego w różnych typach biegunki znajdziesz tutaj. Zawsze jednak stosuj się w pierwszej kolejności do zaleceń opracowanych przez lekarza i dietetyka, które uwzględniają indywidualne potrzeby organizmu Twojego dziecka. Literatura Ignyś I., Krawczyński M. Symptomatologia gastroenterologiczna [w]: Norma kliniczna w pediatrii (red. M. Krawczyńskiego). WL PZWL, Warszawa 2005. Czerwonika-Szaflarska M., Adamska I. Ostra biegunka u dzieci – najnowsze wytyczne. Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 6, 431–438. Korycka M. Sytuacja epidemiologiczna zakażeń rotawirusowych dzieci w Polsce. Przegląd Epidemiol. 2004; 58 (4): 649–653. Dzieniszewski J. Biegunka ostra i przewlekła [w]: Praktyczny podręcznik dietetyki (red. nauk. M. Jarosza). IŻŻ, Warszawa 2010, 229-242. Ignyś I. Biegunka ostra [w]: Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie (red. M. Krawczyńskiego). Help Med., Kraków 2015. Blask-Osipa A., Walkowiak J. Biegunka przewlekła[w]: Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie (red. M. Krawczyńskiego). Help Med., Kraków 2015. Guarino A., Ashkenazi S., Gendrel D. i wsp.: European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/ European Society for Paediatric Infectious Diseases Evidence based guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe, Update 2014 Szajewska H. Ostra biegunka infekcyjna [w]: Gastroenterologia dziecięca w codziennej praktyce Mogą Cię również zainteresować Co to jest biegunka przewlekła i jakie są jej przyczyny? Jest to stan chorobowy polegający na oddawaniu większej liczby stolców o luźnej lub wodnistej konsystencji, niekiedy z obecnością krwi lub śluzu, utrzymujący się powyżej 2 tygodni (wg innych autorów – powyżej 4 tyg.), doprowadzający często do niedożywienia. W zależności od przyczyny biegunkę przewlekłą dzieli się na kilka rodzajów. Rodzaje biegunki przewlekłej Biegunka osmotyczna powstaje najczęściej w wyniku upośledzenia trawienia składników pokarmowych w jelitach. Dotyczy to głównie węglowodanów, które po przemieszczeniu do jelita grubego ulegają fermentacji bakteryjnej, tworząc związki, które hamują wchłanianie wody z jelita grubego. To z kolei powoduje oddawanie luźnych lub wodnistych stolców. Przyczyną takiego rodzaju biegunki najczęściej są wtórne zaburzenia jelitowe po biegunkach infekcyjnych, a także po antybiotykoterapii, w następstwie nietolerancji węglowodanów (fruktoza, sorbitol, laktoza). Występuje w takich stanach chorobowych, jak celiakia, zespół rozrostu bakteryjnego, zespół krótkiego jelita, zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki. Występuje też przy nadużywaniu leków przeczyszczających osmotycznie czynnych (sól gorzka, laktuloza, makrogole). Biegunka sekrecyjna (wydzielnicza) powstaje w wyniku zwiększonego wydzielania do światła jelita elektrolitów i wody. Może to być wynikiem defektów wrodzonych (biegunka chlorowa, biegunka sodowa), działania toksyn bakteryjnych (np. E. coli), guzów hormonalnie czynnych (VIP-oma, rakowiak) lub zaburzeń autoimmunologicznych. Biegunka spowodowana przyspieszoną motoryką jelita występuje w zespole jelita nadwrażliwego, nadczynności tarczycy, podczas stosowania leków prokinetycznych, np. cisaprydu. U dzieci najczęściej występuje jako zaburzenie czynnościowe (biegunka czynnościowa). Biegunka zapalna występuje w przewlekłych zapalnych chorobach jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna, alergia pokarmowa, lamblioza, zaburzenia odporności). Jak często występuje biegunka przewlekła? W zależności od przyczyny występowanie waha się od ułamka procenta (we wrodzonych defektach enzymatycznych) do ponad 20% populacji (nietolerancja laktozy). Jak się objawia biegunka przewlekła? Objawy biegunki osmotycznej występują po spożyciu nietolerowanego składnika pokarmowego, np. laktozy, fruktozy. Ustępują po jego wyłączeniu z diety. Objawy biegunki poinfekcyjnej ustępują po przerwaniu karmienia doustnego. Biegunka sekrecyjna utrzymuje się także po zaprzestaniu karmienia. Biegunka zapalna lub w zaburzeniach motoryki jelita występuje w łączności z innymi objawami tych chorób lub zaburzeń. Co robić w razie wystąpienia objawów biegunki przewlekłej? Jeżeli znany jest związek biegunki z nietolerancją pokarmową, to wystarczy ograniczenie lub wyłączenie tego składnika pokarmowego z diety (np. laktozy lub fruktozy). Jeżeli przyczyną są leki przeczyszczające lub prokinetyczne, to wystarczy ich ograniczenie lub odstawienie. W pozostałych stanach, zwłaszcza jeżeli występuje ubytek masy ciała lub zwolnienie tempa rozwoju fizycznego dziecka, zazwyczaj zachodzi konieczność przeprowadzenia badań specjalistycznych w warunkach szpitalnych. Jak lekarz stawia diagnozę? Nieocenioną pomocą służy wywiad chorobowy, z którego można dowiedzieć się o podłożu biegunki, jak związek ze spożytymi produktami (mleko, owoce), przebyte ostre biegunki, antybiotykoterapia, objawy współistniejące wskazujące pewne jednostki chorobowe, w których występują biegunki. Ustępowanie biegunki po zaprzestaniu karmienia wskazuje na biegunkę osmotyczną. Oddawanie luźnych stolców tylko w okresie czuwania przy dobrym rozwoju fizycznym dziecka, przy jednoczesnym małym spożyciu tłuszczów może wskazywać na biegunkę czynnościową. U części dzieci zachodzi konieczność przeprowadzenia jednego lub kilku z niżej wymienionych badań pracownianych: 1. Badanie kału ocena osmolarności kału i jednoczesnego stężenia elektrolitów w stolcu pozwala na rozróżnienie biegunki osmotycznej od sekrecyjnej ocena wydalania tłuszczów w kale może wskazywać na zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki lub na jelitowe zaburzenie wchłaniania tłuszczów ocena zawartości elastazy lub chymotrypsyny również służy do oceny trzustki zawartość alfa1-antytrypsyny w kale, która jest zwiększona w enteropatii z utratą białka, a także w zapalnych chorobach jelit badanie bakteriologiczne i parazytologiczne kału przy podejrzeniu tła parazytologicznego lub bakteriologicznego biegunki. 2. Test oddechowy po doustnym obciążeniu laktozą, sacharozą lub fruktozą pozwala na wykazanie nietolerancji cukrów, a także może wskazywać na zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim. 3. Badania krwi w kierunku obecności przeciwciał przeciw endomysium (EmA) i tkankowej transglutaminazie (tTG) immunoglobulina E i przeciwciała przeciwko alergenom pokarmowym stężenia elektrolitów i badanie gazometryczne w biegunkach sekrecyjnych (np. chlorowa, sodowa) badania hormonalne przy podejrzeniu nadczynności tarczycy lub guzów wydzielających enterohormony. 4. Biopsja jelita cienkiego w celu oceny histologicznej i histochemicznej przy podejrzeniu celiakii, alergii pokarmowej lub defektów enzymatycznych jelita cienkiego. 5. Ocena endoskopowa jelita grubego w celu wykazania zapalnego podłoża biegunki, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Crohna. Jakie są sposoby leczenia biegunki przewlekłej? Sposoby te zależą od przyczyny. W nietolerancji laktozy lub fruktozy wystarczy ograniczyć spożycie mleka, soków lub owoców. Jeżeli dziecko toleruje produkty o mniejszej zawartości laktozy, jak kefiry lub jogurty, to należy je uwzględnić w jego diecie jako źródło białka i wapnia. W udowodnionej alergii wyłącza się produkt wywołujący chorobę, najczęściej mleko, które można zastąpić jego hydrolizatami. Przy zaburzeniu trawienia i wchłaniania tłuszczów konieczne może być zastosowanie w diecie tłuszczów zawierających średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT). Ten rodzaj tłuszczów powinien znajdować się w diecie osób z enteropatią z utratą białka. W celiakii wprowadza się dietę bezglutenową. Farmakologiczne leczenie choroby podstawowej, np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Crohna, zespołu przerostu bakteryjnego, lambliozy lub biegunki poantybiotykowej. Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki wymaga substytucji enzymów trzustkowych. W przypadku biegunki sekrecyjnej (chlorowa, sodowa) należy podawać dziecku odpowiednie mieszanki elektrolitowych wyrównujących ich niedobory w organizmie dziecka. U wielu dzieci pewną pomoc może przynieść zastosowanie probiotyków. Leczenie chirurgiczne stosuje się u dzieci z guzami hormonalnie czynnymi (rakowiak, VIP-oma, gastronoma, rak rdzeniasty tarczycy), są to jednak choroby bardzo rzadkie w wieku dziecięcym. Czy jest możliwe całkowite wyleczenie? Zależy to od przyczyny biegunki. Możliwe jest w biegunce poantybiotykowej i w zespole przerostu bakteryjnego, jakkolwiek w tej ostatniej chorobie mogą być nawroty. W alergii pokarmowej u większości dzieci objawy ustępują pomiędzy 2. a 5. rokiem życia. U pozostałych pacjentów rokowanie zależy od choroby podstawowej. Co robić po zakończeniu leczenia? Kontynuować postępowanie dietetyczne oraz leczenie choroby podstawowej. Co robić, aby uniknąć zachorowania? Przy antybiotykoterapii dołączenie probiotyków może okazać się pomocne w zapobieganiu biegunce poantybiotykowej. Nieprzekraczanie tolerowanej ilości laktozy lub fruktozy chroni przed biegunką w przypadku nietolerancji tych cukrów. Osoby z nietolerancją laktozy mogą spożywać mleko z ograniczoną zawartością laktozy albo dodawać preparaty zawierające laktazę. Tabela. Przyczyny przewlekłej biegunki u dzieci (opr. H. Szajewska) Częste przyczyny Niespecyficzna biegunka przewlekła, czyli tzw. biegunka pędraków • Jedna z najczęstszych przyczyn biegunki przewlekłej u dzieci • Zwykle występuje między 1. a 3. rż. • Stolce z niestrawionymi resztkami pokarmowymi • Prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny! • Zwykle samoistne ustąpienie objawów ok. 4. roku życia • Najczęściej spowodowana jest złym zbilansowaniem diety (nadmiar napojów, zwłaszcza wysoko węglowodanowych oraz zawierających sorbitol, niedobór tłuszczu) • Leczenie: zwykle niepotrzebne; ew. dieta bogatoresztkowa, wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa z ograniczeniem napojów Niewydolność trzustki • Przyczyny: mukowiscydoza, zespół Schwachmana, zapalenie trzustki • Stolce: liczne, cuchnące, obfite, tłuszczowe Zespół krótkiego jelita Szczegółowe omówienie – patrz tutaj Celiakia Szczegółowe omówienie – patrz: tutaj Środki przeczyszczające • W wyniku nadużywania leków przeczyszczających (o działaniu osmotycznym) przez nastolatki pragnące się odchudzić • Zwykle biegunka wodnista Biegunka poinfekcyjna • Rozpoznawana w przypadku ostrego epizodu biegunkowego o zakaźnej lub przypuszczalnie zakaźnej etiologii utrzymującego się dłużej niż 14 dni, z towarzyszącymi zaburzeniami trawienia i wchłaniania prowadzącymi do zahamowania prawidłowego przyrostu masy ciała dziecka • Różny stopień uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego (aż do całkowitego zaniku kosmków jelitowych) • Przyczyny: (1) przewlekające się zakażenie przewodu pokarmowego (np. EPEC, EAgEC); (2) powtórne zakażenie innym patogenem; (3) wystąpienie nadwrażliwości na pokarm (najczęściej na białka mleka krowiego lub soi) Nietolerancja węglowodanów • Pierwotne: autosomalne, recesywne niedobory enzymatyczne (np. wrodzony niedobór laktazy; hipolaktazja ludzi dorosłych; niedobór sacharazy/izomaltazy) • Wtórne: zmniejszenie aktywności enzymów związane z uszkodzeniem błony śluzowej (np. w przebiegu biegunki infekcyjnej, celiakii, alergii pokarmowej); najczęściej stwierdza się wtórny niedobór laktazy (aktywność laktazy jest największa na szczycie kosmków) • Biegunka fermentacyjna Zespół jelita drażliwego Szczegółowe omówienie – patrz tutaj. Przewlekłe nieswoiste zapalenie jelit • Typowe objawy: niewyjaśnione stany gorączkowe, zaburzenia wzrostu, ubytek masy ciała, biegunka, bóle brzucha, stolce ze śluzem i domieszką krwi. Szczegółowe omówienie – patrz tutaj. Alergia na pokarm Szczegółowe omówienie – patrz tutaj. Rzadkie przyczyny Pierwotna nietolerancja węglowodanów • Autosomalne, recesywne niedobory enzymatyczne Biegunka chlorkowa • Częstość występowania 1:43 000 • Choroba genetycznie uwarunkowana, dziedziczoną autosomalnie recesywnie • Przyczyna choroby: mutacja genu DRA (down regulated in adenoma) zlokalizowanego na chromosomie VII, a kodującego białko biorące udział w wymianie Cl-/HCO3-. • Objawy choroby ujawniają się już w ciąży u matki pod postacią wielowodzia • Poszerzone pętle jelitowe w USG płodu • U dziecka zaraz po urodzeniu bardzo charakterystyczna jest wodnista biegunka, z hipochloremią, hiponatremią i zasadowicą metaboliczną (!) • Stolec: wysokie stężenie Cl- >90 mmol/l • Choroba źle leczona prowadzi zwykle do zahamowania rozwoju somatycznego oraz niewydolności nerek • Leczenie: nawadnianie, uzupełnianie strat jonowych sodu i chloru; eksperymentalnie stosuje się inhibitory pompy protonowej. Biegunka sodowa • Defekt wymiany Na+/H+ • Wodnista biegunka od urodzenia • Kwasica metaboliczna • Stolec: wysokie stężenie sodu (>100 mmol/). Biegunka niepoddająca się leczeniu Wrodzony zanik mikrokosmków • Wodnista biegunka od urodzenia • Często rodzinne występowania lub pokrewieństwo pomiędzy rodzicami • Rozpoznanie na podstawie badania histopatologicznego (mikroskopia elektronowa: nieprawidłowy rąbek szczoteczkowy, mikrogranule) Dysplazja epitelialna • Wodnista biegunka od urodzenia • Często rodzinne występowania lub pokrewieństwo pomiędzy rodzicami • Objawem towarzyszącym bywa zarośnięcie nozdrzy tylnych, zapalenie rogówki • Rozpoznanie na podstawie badania histopatologicznego (umiarkowany do znacznego zanik kosmków; obecność „kępek” błony śluzowej; przerost i rozgałęzienia krypt; nieprawidłowa ekpresja α2β1 integryny i desmogleiny. Biegunka fenotypowa • Początek 1-3 mż. • Biegunka wodnista • Dziecko urodzone za małe w stosunku do wieku płodowego • Objawy towarzyszące: dysmorfia twarzy; hiperteloryzm; nieprawidłowe włosy. Enteropatia immunologiczna • Początek 3-12 mż. • Biegunka wodnista • Znaczny zanik kosmków • Objaw patognomoniczny: Blaszka właściwa, aktywacja limfocytów T, limfocyty T CD25+, ↑HLA-DR Enteropatia autoimmunizacyjna • Początek 3-12 mż. • Biegunka wodnista, czasami z krwią • Objawy pozajelitowe (towarzyszące choroby autoimmunologiczne np. cukrzyca, glomerulonephritis, dermatosis) • Obecność autoprzeciwciał • Blaszka właściwa, aktywacja limfocytów T, limfocyty T CD25+, ↑HLA-DR * Postęp w metodach diagnostycznych sprawia, że ta klasyfikacja podlega stałym zmianom. Biegunka u dzieci występuje bardzo często. Jest na przykład jednym z objawów ząbkowania. Dlatego biegunka przy ząbkowaniu nikogo nie powinna dziwić. Ale trzeba na wszystko zwracać uwagę, ponieważ długotrwałe luźne stolce mogą prowadzić do groźnego dla organizmu odwodnienia. Biegunka u dziecka – definicja Biegunka występuje, gdy dziecko oddaje trzy lub więcej obfitych, wodnistych stolców w ciągu doby lub pojedynczy stolec, który zawiera krew, śluz albo ropę. Biegunki u dzieci, zwłaszcza małych, są bardzo groźne, gdyż szybko doprowadzają do odwodnienia organizmu. Biegunka może być oznaką alergii pokarmowej, choroby o podłożu wirusowym, zakażenia bakteryjnego. Biegunka towarzyszy czasem terapii antybiotykami, ale też występuje podczas ząbkowania. Ząbkowanie a biegunka to nie są dwie różne sprawy. Warto więc zwrócić na nie uwagę. Gdy maluch płacze Kiepski humor, nieprzespane noce… Wyrzynające się mleczaki bywają bardzo bolesne. Na szczęście są sposoby, by przynieść dziecku ulgę. Ząbkowanie może przebiegać w sposób niezauważalny. Samego odkrycia pierwszego mleczaka rodzice dokonują często przez przypadek. Zazwyczaj jednak wyrzynanie się zębów jest dość trudnym doświadczeniem dla całej rodziny. Maluch staje się obolały, osowiały, marudny. Może mieć stan podgorączkowy. Tak czy inaczej, przez ząbkowanie trzeba po prostu przejść, a dziecku zapewnić ulgę w przykrych dolegliwościach. Pierwszym objawem ząbkowania jest nadmierne ślinienie się. Na podrażnionej śliną brodzie może pojawić się natomiast delikatna wysypka. Spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina wywołuje natomiast słabe pokasływanie. Maluch z dnia na dzień z pogodnego niemowlęcia zmienia się w marudne, płaczliwe dziecko. Innym objawem ząbkowania jest pogorszenie apetytu. Dzieje się tak dlatego, że ssanie sprawia dziecku ból. Dziąsła podczas ząbkowania zawsze są nabrzmiałe i rozpulchnione, swędzą i bolą. Ząbkujący maluch wkłada do buzi ręce i wszystkie przedmioty, które znajdują się w jego zasięgu. W ten sposób próbuje sam ulżyć sobie w cierpieniu. Ząbkowanie jest bolesne Z powodu stanu zapalnego dziąseł dziecko może lekko gorączkować. Natomiast mocne podrażnienie śluzówki może wywołać cieknący katar. Ząbkujące dzieci również pocierają często okolice uszu i policzków. Przyczyną jest ból, który promieniuje z dziąseł w te okolice. Dlaczego wyrzynanie się mleczaków jest tak bolesne? Zęby przede wszystkim muszą przesunąć się do jamy ustnej z kości obu szczęk. Jest to miejsce, w którym powstały. Ta wędrówka jest niestety dla dziecka bolesna. Zęby napierają na dziąsła, a napór wywołuje stan zapalny i swędzenie. Warto jednak pamiętać, że na szczęście ząbkowanie nie trwa wiecznie. Po kilku tygodniach dziecko zupełnie zapomni o tych przykrych przeżyciach, a rodzice będą mogli cieszyć się ze ślicznych ząbków swojej pociechy. Biegunka – ząbkowanie Biegunka podczas ząbkowania zazwyczaj ma lekki przebieg. Lekka i krótka może być spowodowana chociażby połykaniem większej ilości śliny oraz stanem zapalnym dziąseł. Dziecko wtedy bierze do buzi różne przedmioty, które mogą być po prostu brudne. Podczas wystąpienia luźnych stolców należy pamiętać, by dziecku podawać przede wszystkim więcej płynów, by się nie odwodniło. Częste uzupełnianie płynów i obserwacja dziecka to sprawy priorytetowe. W razie potrzeby należy udać się do lekarza po niezbędną poradę i pomoc medyczną. Dzieje się tak zwłaszcza, gdy biegunka się nasila lub nie chce odpuścić. Wtedy koniecznie trzeba pojawić się u lekarza.